Natuur
De gemeente Dongeradeel grenst in het noorden aan de Waddenzee en heeft daardoor een rijke en bijzondere natuur. De belangrijkste natuurgebieden van Dongeradeel liggen in de zone langs de kust en nabij het Lauwersmeergebied. De Waddenzee en het Lauwersmeergebied zijn internationaal bekende natuurgebieden. Dat menselijk ingrijpen soms ook een positief effect op de natuur heeft, kunt u prachtig zien aan het natuurgebied rond het Lauwersmeer.

Behalve de kustgebieden liggen er verspreid in Dongeradeel enkele kleinere natuurterreinen, zoals de Anjumer Kolken, de Bantpolder, enkele dobben, kolken, bosjes, kreken en waardevolle sloten en dergelijke.In de natuurgebieden zijn fiets- en wandelpaden zodat u de prachtige natuur van heel dichtbij kunt beleven.

Nationaal Park Lauwersmeer
In het hart van de toeristische regio Lauwersland, op de grens van Noordoost-Friesland en Noordwest-Groningen, ligt Nationaal Park Lauwersmeer, een prachtig natuurgebied. Toch klotste amper dertig jaar geleden het zeewater van de Lauwerszee nog tegen de dijken. Tegenwoordig kunt u in het Lauwersmeergebied, temidden van rust en ruimte, genieten van schitterende natuur. Het hele jaar door heeft deze natuur verrassingen in petto. Voor de actieve recreant heeft Nationaal Park Lauwersmeer diverse mogelijkheden om van de natuur te genieten. Zo kunt u ervoor kiezen om één van de elf gemarkeerde routes te lopen, in lengte variërend van 2 tot 7,5 km. Deze ‘paaltjesroutes’ van Staatsbosbeheer voeren u langs allerlei bijzondere plekjes in het gebied. Voor de fietsende recreant zijn er prima fietspaden, her en der in het gebied. De doorzetter fietst het ‘Rondje Lauwersmeer’, een fietsroute van 45 kilometer rond het meer, langs diverse delen van het Nationaal Park.  Naast wandelen en fietsen kunt u op verschillende plaatsen ‘inschepen’ voor een vaartocht over het Lauwersmeer. Natuurlijk kunt u ook met uw eigen boot terecht op aantrekkelijke aanlegsteigers in het Lauwersmeergebied. Ook de diverse vogelkijkhutten in het gebied zijn echte aanraders. Vanuit zo’n vogelkijkhut kunt u vogels, zonder ze te storen, van heel dichtbij bekijken.

Ganzen in Dongeradeel
In de gemeente Dongeradeel heeft een groep van 109 boeren zich verenigd in de ‘Guozzekrite’. Zij hebben het initiatief genomen de ganzenproblematiek op alternatieve wijze aan te pakken. In 1997 heeft de vereniging Guozzekrite een proefproject opgestart op het gebied van ganzenbeheer. Centraal staat het gedogen van ganzen op het land van de boeren, in plaats van ze te verjagen. Deze aanpak vraagt een andere houding van de boeren, omdat de bedrijfsvoering deels op het ganzenbeheer wordt toegespitst. Het project richt zich op een aaneengesloten landbouwgebied van ongeveer 2.500 hectare in Oost-Dongeradeel, dat grenst aan het Lauwersmeergebied en de Waddenzee.  Door promotie van de activiteiten zijn de initiatiefnemers van de Guozzekrite er in geslaagd de interesse van een groot publiek op te wekken. De resultaten van het project zijn heel belangrijk voor alle gebieden in Nederland waar het ganzenprobleem speelt. In andere delen van Nederland zijn resultaten van het project gebruikt bij het ontwikkelen van vergelijkbare initiatieven.  

Ganzenvolgstation in Oostmahorn
De gemeente Dongeradeel wil het initiatief van de Guozzekrite graag continueren en verbreden. De gemeente Dongeradeel heeft hiervoor al een idee ontwikkeld, namelijk het opzetten van een ‘ganzenvolgstation’ in Oostmahorn in de gemeente Dongeradeel. Het ganzenvolgstation zou een soort ‘satelliet’ kunnen worden van het bezoekerscentrum van Staatsbosbeheer dat op Lauwersoog wordt gerealiseerd. Het huidige Ganzeninformatiecentrum bevindt zich in het Oerkamuseum te Oostmahorn. Hier kan een film worden bekeken over verschillende ganzen die in het Lauwersmeergebied voorkomen. Ook kunnen in het informatiecentrum via internet verschillende buitenlandse sites over ganzen worden bekeken. Op verzoek worden er ook fietsexcursies gegeven, hiervoor kan men terecht op telefoonnummer (0519) 321 478.

Landschap
De gemeente maakt deel uit van het Friese kleigebied. Met haar uitgestrekte landschappen heeft de gemeente de vakantieganger en dagrecreant veel te bieden. Het landschap in de gemeente Dongeradeel is zeer divers. Zo bevindt zich aan de zijden van de Waddenzee en de voormalige Lauwerszee het Waddenlandschap. Achter de dijk liggen de kwelderlandschappen. Dit zijn gebieden met oever- en kwelderwallen, terpen en andere bewoningsplaatsen. Hierachter ligt het getijde-afzettingsvlakte. De nieuwe polders langs de kust vormen het polderlandschap en rond het Dokkumer Grootdiep ligt het stroomdallandschap. Elk landschapstype heeft zijn eigen specifieke kenmerken, maar alle landschappen worden gekenmerkt door de openheid, de ruimte en de  grootschaligheid.
Met een imposante Waddenkust en een uitgestrekt klei- en terpenlandschap heeft de gemeente de natuur- en landschapstoerist veel te bieden. De kwelderruggen en terpen waarop bewoning is ontstaan, de dijken en oude dijken, de karakteristieke boerderijen en de vele landschapselementen als dobben, kolken en plaatselijk aanwezige eendenkooien zijn voor de natuur- en landschapstoerist zeker de moeite van het bezoeken waard. 

Het waddengebied
Het waddengebied strekt zich uit van de Noordkust van Nederland tot Denemarken. Met ruim 50 eilanden, een lange kuststrook en een grote diversiteit aan diersoorten wordt dit gebied beschouwd als één van de grootste en mooiste natuurgebieden van Europa. Een deel van dit gebied bevindt zich in de nabijheid van Dongeradeel. U kunt hier een kaart van het waddengebied tussen de gemeente Dongeradeel en de waddeneilanden Schiermonnikoog en Ameland bekijken. ► Bekijk de Waddenkaart.